✍ ..विधान परिषद..:-

✍ ..विधान परिषद..:-


-- भारतातील घटक राज्यांमधील कायदेमंडळाच्या वरिष्ठ गृहाला विधान परिषद म्हणतात..

-- महाराष्ट्र, कर्नाटक, उत्तर प्रदेश, बिहार, जम्मू काश्मीर, आंध्रप्रदेशआणि तेलंगणा या सात घटक राज्यात द्विगृहात्मक कायदेमंडळ पद्धती अस्तित्वात आहे व तेथे विधानसभेसोबत विधान परिषदसुद्धा अस्तित्वात आहे..

-- बाकी सर्व घटकराज्यात एकगृह कायदेमंडळ पद्धती
आहे..
तेथे विधानसभा हे एकच सभागृह आहे..

-- महाराष्ट्राच्या विधानपरीषदेत 78 सदस्य आहेत..

-- देशात सहा राज्यांमध्ये विधान परिषद असून घटक राज्याचे हे वरिष्ठ सभागृह आहे..

-- महाराष्ट्र, बिहार, कर्नाटक, जम्मू-काश्मीर, उत्तर प्रदेश आणि आंध्र प्रदेशात विधान परिषद अस्तित्वात आहेत..

-- घटनेच्या कलम 169 (1) नुसार विधानसभेने सभासदांच्या किंवा दोन तृतीयांश सभासदांनी उपस्थितीने बहुमताने ठराव केल्यास संसद राज्यात विधान परिषद अस्तित्वात आणते..

-- विधान परिषदेची सदस्य संख्या किती असावी, हे घटनेने निश्चित केलेले नाही..

-- कलम 171 नुसार विधान परिषदेत किमान 40 सभासद किंवा विधानसभेच्या एकूण सभासद संख्येच्या एक तृतीयांश पेक्षा जास्त सदस्य नसतात..

-- विधान परिषद तत्त्वत: वरिष्ठ सभागृह असले तरी व्यवहारात ते कनिष्ठ सभागृह आहे..

-- या सभागृहाला सर्वच बाबीत कमी अधिकार आहेत..


👉 महाराष्ट्राचे विधान मंडळ..-

-- 288 एकूण आमदार विधानसभेचे 78 सदस्य संख्या विधानपरिषदेची आहे..

-- विधान परिषद सदस्य हे विधानसभा सदस्य, स्थानिक स्वराज्य संस्था, पदवीधर, शिक्षक मतदारसंघातून निवडले जातात..

-- राज्यपाल विज्ञान, साहित्य, कला व समाजसेवेतील प्रसिद्ध लोकांना विधान परिषदेवर प्रतिनिधित्व देतात..

-- सभासदाचा कार्यकाळ सहा वर्षांचा असतो..

-- दर दोन वर्षांनी एक तृतीयांश सभासद निवृत्त होतात..
त्यांच्या जागी नवे सभासद निवडले जातात..


👉 विधान परिषदेची मतदान प्रक्रिया...?

01
विधानसभेप्रमाणे येथे थेट मतदान प्रक्रिया अवलंबली जात नाही..

02
राष्ट्रपती निवडणूक, विद्यापीठ सिनेट यासारख्या निवडणुकींसाठी पसंतीक्रमाची पद्धती वापरली अवलंबली जाते..

03
विधान परिषदेसाठीदेखील पसंतीक्रम पद्धतीचाच अवलंब केला जातो..

04
निवडणुकीसाठी जेवढे मतदार उभे असतील तेवढय़ा उमेदवारांना मतदार आपला (आवडीनुसार) पसंतीक्रम देतो..

05
जास्त पसंतीच्या उमेदवाराला पहिला क्रम, त्यानंतर दुसर्‍या आवडीच्या उमेदवाराला दुसरा अशा पद्धतीने एकूण उमेदवारांएवढे मत देता येते..


👉 विधान परिषदेची मतमोजणी पध्दत..-

-- संबंधित मतदारसंघाची मतदान संख्या व उमेदवार यांच्यानुसार निवडणूक आयोग एक कोटा निश्चित करतात..

-- निर्धारित कोट्याएवढी प्रथम क्रमांकाची मते मिळवणारा उमेदवार विजयी होतो..

-- पण पहिल्या पसंतीची मते कोट्याएवढी नसल्यास दुसर्‍या पसंतीची मते जो पूर्ण करेल, तो उमेदवार विजयी होतो..

-- निर्धारित कोटा पूर्ण करणारा कोणत्याही पसंतीचा उमेदवार विजयी होऊ शकतो..
यात कोणाचेही मतदान वाया जात नाही..


👉 विधान परिषदेच्या  मतदानाच्या सरळ लढतीचा फायदा..-

-- दोन उमेदवारांच्या सरळ लढतीत पहिल्या पसंतीच्या मतात जो पहिल्या क्रमांकावर राहतो त्याचा विजय जवळपास नक्की असतो..

-- मतांचा कोटा पूर्ण न झाल्यास दुसर्‍या क्रमांकावरील उमेदवाराला मिळालेल्या दुसर्‍या पसंतीच्या मतांची मोजणी केली जाते..

-- तरी कोटा पूर्ण न झाल्यास पहिल्या क्रमांकावरील उमेदवाराला विजयी घोषित केले जाते..


👉 स्थानिक मतदारसंघाचे मतदार..-

-- विधान परिषदेच्या स्थानिक मतदारसंघातील निवडणुकीसाठी संबंधित मतदारसंघात येणारे महापालिका, नगरपालिका सदस्य, जिल्हा परिषद, पंचायत समिती सदस्य मतदार आहेत..
विधान परीषद...--

👉 महाराष्ट्र विधानसभेची यादी क्रमानुसार..:-


क्रम -- निवडणूक वर्ष -- सभापतीचे नाव - मुख्यमंत्र्यांचे नाव - पक्ष्याच्या जागा..--


पहीली विधानसभा..-
इ.स. १९६०..
सयाजी सिलम..
यशवंतराव चव्हाण (काँग्रेस)..

दुसरी विधानसभा..-
१९६२..
त्रंबक भराडे..
मारोतराव कन्नमवार -वसंतराव नाईक (काँग्रेस)..
काँग्रेस -२१५/२६४; शेकाप - १५..

तिसरी विधानसभा..-
१९६७..
त्रंबक भराडे..
वसंतराव नाईक (काँग्रेस)..
काँग्रेस - २०३/२७०..

चौथी विधानसभा..-
१९७२..
एस.के. वानखेडे - बाळासाहेब देसाई..
वसंतराव नाईक (काँग्रेस),
शंकरराव चव्हाण (काँग्रेस),
वसंतदादा पाटील (काँग्रेस),
काँग्रेस - २२२; शेकाप - ७..

पाचवी विधानसभा..-
१९७८..
शिवराज पाटील - प्राणलाल व्होरा..
वसंतदादा पाटील (काँग्रेस),
शरद पवार (बंडखोर काँग्रेस),
राष्ट्रपती राजवट..
जनता पक्ष - ९९/२८८; काँग्रेस - ६९; काँग्रेस (आय) - ६२..

सहावी विधानसभा..-
१९८०..
शरद दिघे ..
ए.आर. अंतुले (काँग्रेस),
बाबासाहेब भोसले (काँग्रेस),
वसंतदादा पाटील (काँग्रेस)..
काँग्रेस - १८६/२८८; शरद काँग्रेस - ४७;
जनता पक्ष - १७; भाजप - १४..

सातवी विधानसभा..-
१९८५..
शंकरराव जगताप..
शिवाजीराव पाटील निलंगेकर (काँग्रेस),
शंकरराव चव्हाण (काँग्रेस),
शरद पवार (काँग्रेस)..
काँग्रेस - १६१; शरद काँग्रेस - ५४;
जनता पक्ष - २०; भाजप - १६..

आठवी विधानसभा..-
१९९०..
मधुकरराव चौधरी ..
शरद पवार (काँग्रेस),
सुधाकरराव नाईक (काँग्रेस),
शरद पवार (काँग्रेस)..
काँग्रेस - १४१/२८८
शिवसेना + भाजप - ५२+४२..

नववी विधानसभा..-
१९९५..
दत्ताजी नलावडे ..
मनोहर जोशी,
नारायण राणे (शिवसेना)..
शिवसेना - ७३ + भाजप - ६५;
काँग्रेस - ८०/२८८..

दहावी विधानसभा..-
१९९९..
अरूण गुजराथी..
विलासराव देशमुख,
सुशीलकुमार शिंदे (काँग्रेस)..
काँग्रेस - ७५
राष्ट्रवादी - ५८
शिवसेना + भाजप - ६९+५६..

अकरावी विधानसभा..-
२००४..
बाबासाहेब कुपेकर..
विलासराव देशमुख,
अशोक चव्हाण (काँग्रेस)..
काँग्रेस + राष्ट्रवादी - ६९+७१
शिवसेना+भाजप - ६२+५४..

बारावी विधानसभा..-
२००९..
दिलीप वळसे-पाटील..
अशोक चव्हाण,
पृथ्वीराज चव्हाण (काँग्रेस).. काँग्रेस + राष्ट्रवादी - ८२+६३
शिवसेना+भाजप = ४६+४६
रिपाइ (आठवले) - १४
मनसे - १३..

तेरावी विधानसभा..-
२०१४..
हरिभाऊ बागडे..
देवेंद्र फडणवीस (भाजप)..
भाजप - १२२
शिवसेना - ६३
काँग्रेस - ४२
राष्ट्रवादी - ४१..